Rafał Jakubowski - Od Karkonosza do Flinsa. Wierzenia słowiańskie w podaniach sudeckich. Analiza religioznawcza.

 

Rafał Jakubowski wraca z nową książką wydaną przez PraŹródła, którą prowadzi z żoną Dianą Jakubowską.

Sudety gdzie się urodził i gdzie to jako obszar pograniczny, gdzie od setek lat krzyżowały się rozmaite wpływy kulturowe, społeczne, religijne, historyczne i w szerszym tego słowa znaczeniu antropologiczne. Autor jak zwykle w swych publikacjach operuje językiem który jest dostępny dla szerszego grona czytelników a jednoczesnie nie jest pozbawiony dogłębnej analizy, logicznego toku wywodu i przede wszystkim nietuzinkowości i wyobraźni.

Prolog uświadamia nas, że obecna publikacja jest w pewnym sensie logiczną i merytorycznym przedłużeniem tego co zostało zawarte w poprzedniej publikacji Diany i Rafała. Badania kultury Ariów, Bałtów - spokrewnionych ze Słowianami, analogie pomiędzy nimi i ich kulturami, które są jedną z treści obecnej publikacji i to jak wszystko to co zniszczone i zatarte zachowało się w odnoszących się tradycjach które wciąż są żywe np. w Azji Centralnej. Co ważniejsz Rafał pisze również narzędziach weryfikacji badań, które często były czystymi domysłami dokonywanymi znad akademickiej katedry co doprowadziło do nadinterpretacji i innych błędów w analizie nauk religioznawczych od przynajmniej dwóch stuleci.

Praca z analogią dokonywaną pomiędzy rytuałami i praktykami religijnymi w wybranych tradycjach Azji Centralnej a rytuałami słowiańskimi zachowanymi w obrzędowości ludowej, zapiskach historycznych czy artefaktach archeologicznych kultury Słowian. To co przedstawia w swojej pracy jest jednocześnie bardzo praktyczne: jest świetnym narzędziem pomagającym w jakim stopniu i zakresie doszło do przenikania się kultur i jakie zapożyczenia się dokonały w sferze znaczeń i symboli.

Jakubowski przedstawia bardzo zwartą klasyfikację bajek, baśni, anegdot i kawałów już w pierwszym rozdziale co bardzo ułatwia klasyfikacje i nawigację po publikacji. Prześledzonych zostałookoło dziesięciu tysięcy legend i baśni co pokazuje też ile analizy zostało dokonanej i jak to wszystko zostało skompilowane w zgrabną całość.

Bardzo ważną sprawą jest tu metoda, nie odnosząca się do mitów a do obrzędowości, rytuałów i praktyk religijnych - znaczna część podań, legend i baśni jest pozostałością wierzeń.

Innym ważnym punktem jest zauważenie tego, że wymiana treści kulturowych i religijnychw obrębie społeczności tradycyjnych miała miejsce na bardzo małą skalę- dochodziło do tego raczej na styku kultur. Następstwa tego procesu zachodzą w własny specyficzny sposób w obecnej zglobalizowanej kulturze masowej. Stąd też przestroga autora przed nakładaniem kalki współczesności i tego, że obecny multikulturalizm nie ma tu zastosowania.

Przedłużenie historyczne w postaci upadku kultury rycerskiej i mentalności medykanckiej jak i późniejsze przemiany w kierunku wartosci burżuazyjnych i mentalności merkantylnej aż po desakralizacja kultury w dobie dziewiętnastowiecznego pozytywizmu, postępująca industrializacja, edukacja powszechna jest tu również odnotowane jako część właśnie tej kalki.

Ważnym pytaniem jest również to które elementy mają znaczenie i charakter pierwotny a które wtórny, jako część metody badawczej.

To co ujmuje w analizie badawczej Rafała Jakubowskiego to nie tylko szeroka wiedza i bardzo umiejętna praca źródłowa ale przede wszystkim co jest dość rzadkie w pracach antropologicznych to swego rodzaju intuicja i bardzo przejrzysta forma również a może przede wszystkim jeśli chodzi o metodę. trudno w tej pracy się zgubić i zgubić wątek. Autor bardzo rzeczowo i dokładnie przedstawia to wszystko co dotyczy kultury i duchowości co jest rzadkim wydarzeniem w sferze publikacji przeznaczonej dla regionalistów, kulturoznawców i turystów. Tak, turystów, bo opisywane fakty mają mocne oparcie w regionalnej kulturze którą autor bada sam poprzez własne wędrówki.

Wyjątkowa pozycja napisana i wydana przez nietuzinkowego autora, do której warto wracać po własnych przemyśleniach

o książce na stronie Pra Źródeł